Raf Sistemi Analizi: Güvenli Depolama Rehberi

Türkiye’nin aktif deprem kuşağında yer alması nedeniyle, deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi kritik önem taşımaktadır. Endüstriyel depolama sistemlerinin deprem güvenliği, hem çalışan güvenliği hem de mal varlığının korunması açısından yasal bir zorunluluktur. Bu rehberde, raf sistemi deprem analizi sürecini, yasal gereklilikleri ve güvenlik kriterlerini detaylı olarak inceleyeceğiz.

Deprem Yönetmeliği ve Yasal Çerçeve Nedir?

Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY 2018), yapısal olmayan elemanlar kapsamında raf sistemlerini de düzenlemektedir. Deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi, deprem etkisi altında devrilme veya kayma riski taşıyan sistemlerin uygun ankrajlama ve destekleme ile yapıya bağlanmasını gerektirir.

TS EN 15512 standardı, raf sistemlerinin tasarım prensiplerini, yük kapasitesi hesaplama yöntemlerini ve güvenlik faktörlerini belirler. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, raf sistemlerinin yıllık periyodik kontrolünü zorunlu kılmaktadır. Bu yasal düzenlemeler, deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi yapılmasını hem yasal hem de pratik bir gereklilik haline getirmektedir.

Raf Sistemlerinde Sismik Tasarım Kriterleri

Deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi yapılırken sistemin yüksekliği, derinliği, yük kapasitesi ve bulunduğu bölgenin deprem parametreleri dikkate alınır. Yükseklik/derinlik oranı, rafın devrilme stabilitesini belirleyen en önemli faktördür.

Sismik tasarımda dikkat edilmesi gereken temel unsurlar şunlardır:

  • Yatay deprem kuvvetlerinin doğru hesaplanması
  • Uygun ankraj sistemlerinin profesyonel seçimi
  • Çapraz bağlama sistemlerinin etkin kullanımı
  • Yük dağılımının dengeli ve güvenli olması
  • Malzeme kalitesi ve bağlantı mukavemeti kontrolü

Deprem Yönetmeliğine Göre Raf Sistemi Analizi Süreci Nasıl İşler?

Raf sistemi deprem analizi, yetkili bir inşaat mühendisi tarafından gerçekleştirilir. Deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi süreci şu beş temel adımı içerir:

Birinci Adım  – Ön Değerlendirme: Raf sistem bilgileri, yük kapasiteleri ve tesis konumu detaylı olarak belirlenir. Bu aşamada mevcut durum tespit edilir.
İkinci Adım – Deprem Parametrelerinin Belirlenmesi: AFAD deprem haritalarından bölgenin spektral ivme değerleri elde edilir ve deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi için kullanılır.
Üçüncü Adım – 3D Modelleme: SAP2000 veya ETABS gibi yapısal analiz yazılımlarıyla raf sistemi profesyonelce modellenir.
Dördüncü Adım – Statik ve Dinamik Analiz: Deprem yükleri altında rafın davranışı incelenir, gerilme ve deplasman kontrolleri yapılır.
Beşinci Adım – Raporlama: Deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi sonuçları, uygunluk değerlendirmesi ve öneriler içeren detaylı rapor hazırlanır.

Hangi Raf Sistemleri Analiz Yaptırmalı?

Aşağıdaki durumlarda zorunludur:

  • Birinci ve ikinci derece deprem bölgelerindeki tüm endüstriyel tesisler
  • Altı metreden yüksek tüm raf sistemleri
  • Toplam yük kapasitesi yüz ton üzeri olan tesisler
  • İnsan trafiğinin yoğun olduğu AVM ve perakende depoları
  • Tehlikeli madde depolama alanları ve özel endüstriyel depolar

Kritik Tasarım Faktörleri ve Güvenlik Önlemleri

Malzeme Seçimi: Deprem bölgelerinde S275 veya S355 kalitesinde çelik kullanımı önerilir. Yüksek mukavemetli malzemeler, sismik enerjiyi daha iyi absorbe ederek deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi standartlarını karşılar.

Ankraj Sistemleri: Deprem yönetmeliğine emine güvenli bağlantı için kimyasal veya mekanik ankrajları zorunlu kılar. Minimum dört ankraj her taban plakasında bulunmalıdır.

Çapraz Bağlar: Yatay ve düşey çapraz bağlama sistemleri, rafın yanal stabilitesini artırır ve deprem sırasında devrilme riskini önemli ölçüde azaltır.

Yük Yönetimi: Ağır yüklerin alt seviyeye, hafif yüklerin üst seviyeye yerleştirilmesi, ağırlık merkezini alçaltarak stabiliteyi önemli ölçüde artırır.

Periyodik Kontrol ve Bakım Gereklilikleri

Yasal mevzuat gereği, raf sistemlerinin yılda en az bir kez yetkili mühendis tarafından periyodik muayenesinin yapılması zorunludur. Deprem yönetmeliği kapsamında aşağıdaki kontroller yapılır:

  • Yapısal elemanların hasarsız durumu ve bütünlüğü
  • Ankrajların sıkılığı ve güvenliği kontrolü
  • Düşeylik kontrolü ve genel stabilite ölçümü
  • Yük kapasitesi uygunluğu değerlendirmesi
  • Güvenlik aksesuarlarının işlevselliği ve durumu

Deprem sonrasında veya herhangi bir çarpma ve kaza durumunda, raf sisteminin kullanıma devam edebilmesi için mutlaka yetkili mühendis kontrolünden geçirilmesi gerekir.

Sonuç ve Öneriler: Deprem Güvenliği İçin Neler Yapmalısınız?

Deprem yönetmeliğine göre, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda iş sürekliliği ve çalışan güvenliği için hayati bir gerekliliktir. Statik analiz yaptırılmamış raf sistemleri, deprem sırasında ciddi mal ve can kaybına yol açabilir.

İstanbul gibi yüksek deprem riskli bölgelerde, mevcut raf sistemlerinizin TBDY 2018’e göre analiz edilmesi ve gerekli güçlendirmelerin yapılması büyük önem taşımaktadır. Deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi ile profesyonel bir mühendislik firmasından destek alarak, raf sistemlerinizin deprem güvenliğini sağlayabilir ve yasal yükümlülüklerinizi eksiksiz yerine getirebilirsiniz.

Arbikon Yapı olarak, on beş yılı aşkın deneyimimiz ile deprem yönetmeliğine göre raf sistemi analizi, güçlendirme ve periyodik kontrol hizmetleri sunuyoruz. Tesisinizin deprem güvenliği için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

 

Hizmetlerimizi görüntülemek için tıklayınız.