Periyodik raf kontrolü sık sorulan sorular, işletme sahipleri ve depo yöneticilerinin raf sistemleri güvenliği konusunda en çok merak ettikleri konuları kapsar. Bu kapsamlı SSS rehberinde, periyodik raf kontrolü ile ilgili yasal zorunluluklar, uygulama süreçleri, maliyetler ve pratik detaylar hakkında en sık sorulan soruları ve cevaplarını derledik.

Genel Sorular

1. Periyodik raf kontrolü nedir?

Periyodik raf kontrolü, endüstriyel depolama sistemlerinin belirli aralıklarla yetkili uzmanlar tarafından görsel ve teknik olarak denetlenmesi sürecidir. Bu kontroller, rafların yapısal bütünlüğünü, güvenlik standartlarına uygunluğunu ve yük taşıma kapasitesini değerlendirmeyi amaçlar. TS EN 15635 standardına göre, tüm raf sistemlerinin yılda en az bir kez periyodik kontrolden geçirilmesi zorunludur.

2. Periyodik raf kontrolü yasal zorunluluk mudur?

Evet, periyodik raf kontrolü Türkiye’de yasal zorunluluktur. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve “İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği” kapsamında, endüstriyel raf sistemleri iş ekipmanı olarak sınıflandırılır ve düzenli kontrolleri zorunludur. Kontrol yaptırmayan işletmeler, İş Müfettişliği denetimleri sırasında idari para cezaları ve hatta işyeri kapatma yaptırımı ile karşılaşabilir.

3. Hangi raf sistemleri periyodik kontrole tabidir?

Periyodik raf kontrolü gerektiren sistemler:

  • Paletli raf sistemleri (selective, drive-in, push-back)
  • Kantilever raf sistemleri
  • Mobil raf sistemleri
  • Çok katlı mezzanine sistemleri
  • Otomatik depolama sistemleri (AS/RS)
  • Ağır yük rafları ve endüstriyel raflama sistemleri

Kısacası, endüstriyel amaçlı kullanılan tüm raf sistemleri periyodik kontrole tabidir. Küçük ofis rafları veya ev tipi raflar bu kapsama girmez.

Kontrol Sıklığı ve Zamanlama

4. Ne sıklıkla yapılmalıdır?

Periyodik raf kontrolü sık sorulan sorular arasında en önemlisi budur. TS EN 15635 standardına göre:

  • Yıllık uzman kontrolü: Zorunlu, yetkili mühendis tarafından (minimum)
  • Haftalık görsel kontrol: Depo personeli tarafından rutin gözlem
  • Aylık detaylı inceleme: Eğitimli güvenlik sorumlusu tarafından (önerilir)
  • Hasar sonrası acil kontrol: Çarpma veya kaza sonrası derhal

Yoğun kullanılan depolarda, yüksek riskli durumlarda veya deprem bölgelerinde 6 ayda bir kontrol önerilir.

5. İlk periyodik raf kontrolü ne zaman yapılmalıdır?

Yeni kurulum sonrası ilk periyodik raf kontrolü:

  • Kurulum sonrası: Montaj tamamlandıktan hemen sonra ilk kontrol (kabul kontrolü)
  • İlk periyodik kontrol: Kurulumdan 12 ay sonra
  • Sonraki kontroller: Her 12 ayda bir düzenli olarak

Mevcut raf sistemleri için kontrolü ertelemek yerine, en kısa sürede ilk kontrolü yaptırmak önerilir.

6. Kontrol tarihi geçerse ne olur?

Kaçırmanız durumunda:

  • Yasal uyumsuzluk oluşturur
  • İş Müfettişliği denetiminde ceza riski yaratır
  • Sigorta kapsamını etkileyebilir
  • İş kazası durumunda işveren sorumluluğunu artırır

Kontrol tarihi geçmişse, derhal yeni kontrol planlanmalı ve gecikme minimize edilmelidir.

Yetkili Kişi ve Firma Seçimi

7. Periyodik raf kontrolünü kimler yapabilir?

Periyodik raf kontrolü sadece aşağıdaki niteliklere sahip kişiler tarafından yapılabilir:

  • İnşaat Mühendisi veya Makine Mühendisi: Lisanslı ve aktif
  • TS EN 15635 eğitimi almış: Sertifikalı raf denetçisi
  • Deneyimli uzman: En az 3 yıl raf sistemleri deneyimi
  • Bağımsız denetçi: Raf tedarikçisinden bağımsız

Önemli: Depo personeli, raf satıcısı veya montaj ekibi tarafından yapılan kontroller, yasal periyodik kontrol yerine geçmez.

8. Raf tedarikçisi kontrolü yapabilir mi?

Hayır, periyodik raf kontrolü bağımsız ve tarafsız bir uzman tarafından yapılmalıdır. Rafı satan veya monte eden firma, çıkar çatışması nedeniyle periyodik kontrol yapamaz. Ancak, bağımsız bir mühendislik departmanına sahip büyük firmalar, bu departman aracılığıyla hizmet verebilir.

9. Yetkili firma nasıl seçilir?

Güvenilir bir firma seçerken dikkat edilmesi gerekenler:

  • Mühendis kadrosunun yetkinliği ve deneyimi
  • TS EN 15635 ve ilgili standartlar konusunda uzmanlık
  • Referanslar ve geçmiş projeler
  • Detaylı raporlama kapasitesi
  • Mesleki sorumluluk sigortası
  • Acil müdahale ve onarım desteği imkanı

Maliyet ve Süre

10. Periyodik raf kontrolü maliyeti ne kadardır?

Periyodik raf kontrolü sık sorulan sorular arasında maliyet önemli bir konudur. Maliyet, birçok faktöre bağlı olarak değişir:

Maliyet Etkileyen Faktörler:

  • Raf miktarı: Kontrol edilecek koridor ve seviye sayısı
  • Tesis büyüklüğü: Depo alanı ve lokasyon sayısı
  • Raf tipi ve karmaşıklığı: Standart paletli raf daha ekonomik
  • Coğrafi konum: Şehir ve ulaşım maliyetleri
  • Aciliyet: Hızlı hizmet ek maliyet getirebilir

Genel Fiyat Aralığı (2024-2025):

  • Küçük tesis (50-100 koridor): 5.000 – 10.000 TL
  • Orta tesis (100-300 koridor): 10.000 – 25.000 TL
  • Büyük tesis (300+ koridor): 25.000 TL ve üzeri

Not: Fiyatlar değişkenlik gösterir, kesin teklif için firma ile iletişime geçilmelidir.

11. Ne kadar sürer?

Kontrol süresi, tesis büyüklüğüne göre değişir:

  • Küçük depo (50-100 koridor): 1-2 gün
  • Orta depo (100-300 koridor): 2-4 gün
  • Büyük depo (300+ koridor): 5-10 gün
  • Rapor hazırlama: Kontrol sonrası 3-7 gün

Toplam süre, saha kontrolü + rapor hazırlama olarak hesaplanır.

12. Kontrol sırasında depo operasyonları durur mu?

Hayır, periyodik raf kontrolü genellikle operasyonları durdurmadan yapılabilir. Denetçiler, depo çalışma saatleri içinde veya dışında (vardiya sonrası) çalışabilir. Ancak, bazı detaylı incelemelerde kısa süreli erişim kısıtlaması gerekebilir. Bu durum önceden planlanır ve operasyonel etkisi minimize edilir.

Rapor ve Sertifika

13. Periyodik raf kontrolü sonrası sertifika verilir mi?

Evet, kontrol sonrası periyodik raf kontrolü raporu ve genellikle bir “Uygunluk Sertifikası” verilir. Sertifika:

  • Raf sistemlerinin kontrol edildiğini belgeler
  • Kontrol tarihini ve geçerlilik süresini gösterir
  • Yetkili mühendis imzası ve mührü taşır
  • İş Müfettişliği ve sigorta şirketlerine sunulabilir

Önemli: Sertifika, sadece kontrol tarihindeki durumu belgeler. Ciddi hasar bulguları varsa, uygunluk sertifikası verilmeyebilir.

14. Rapor ne kadar sürede teslim edilir?

Standart teslimat süresi:

  • Ön rapor (özet): Kontrol sonrası 1-2 gün içinde
  • Detaylı final rapor: 5-10 iş günü içinde
  • Acil durum raporu: Kritik bulgular için aynı gün

15. Rapor ne kadar süre saklanmalıdır?

Raporlar minimum 10 yıl saklanmalıdır. Bu süre, yasal gereksinimler ve olası iş kazası soruşturmalarında kanıt olarak kullanılabilmesi için önemlidir. Hem dijital hem fiziksel kopya arşivlenmeli ve yedeklenmeli dir.

Hasar ve Onarım

16. Kontrolde hasar tespit edilirse ne olur?

Hasar tespiti durumunda, risk seviyesine göre işlem yapılır:

  • Yeşil risk: İzleme, bir sonraki kontrolde takip
  • Sarı risk: 1-3 ay içinde onarım önerilir, kapasite azaltılabilir
  • Kırmızı risk: Raf derhal kullanım dışı bırakılmalı, acil onarım zorunlu

Tüm hasarlar raporda detaylı olarak belgelenir ve onarım önerileri sunulur.

17. Onarım zorunlu mudur?

Evet, raporda belirtilen ciddi hasarların (sarı ve kırmızı risk) onarımı zorunludur. Onarım yapılmadan hasarlı rafların kullanılmaya devam edilmesi:

  • Yasal sorumluluk oluşturur
  • İş kazası riskini artırır
  • Sigorta kapsamını geçersiz kılabilir
  • Ağır cezai yaptırımlara yol açabilir

18. Onarım sonrası yeni kontrol gerekir mi?

Evet, önemli onarımlar sonrası yetkili mühendis tarafından onarımın uygunluğu kontrol edilmeli ve onaylanmalıdır. Bu, onarımın doğru yapıldığını ve rafın güvenli kullanıma hazır olduğunu belgeler.

Cezalar ve Yaptırımlar

19. Yaptırmazsam ne olur?

Periyodik raf kontrolü yaptırmayan işletmeler ciddi yaptırımlarla karşılaşabilir:

Yasal Yaptırımlar:

  • İdari para cezaları: 6331 sayılı kanun kapsamında ağır cezalar
  • İşyeri kapatma: Geçici veya kalıcı kapatma kararı
  • Cezai sorumluluk: İş kazası durumunda hapis cezası
  • SGK prim artışı: İş kazası geçmişi nedeniyle prim artışı

Operasyonel Riskler:

  • Sigorta kapsamının geçersiz olması
  • İş kazaları ve çalışan kayıpları
  • Mal ve ekipman hasarları
  • Marka itibarında hasar

20. İş Müfettişliği kontrolünde rapor istenir mi?

Evet, İş Müfettişliği denetimleri sırasında periyodik raf kontrolü raporu mutlaka talep edilir. Güncel ve geçerli rapor sunulamaması durumunda, işletmeye idari para cezası uygulanır ve eksikliğin giderilmesi için süre verilir. Süre içinde giderilmezse ek yaptırımlar uygulanabilir.

Özel Durumlar

21. İkinci el raf sistemleri için kontrol gerekli mi?

Evet, ikinci el raf sistemleri için periyodik raf kontrolü daha da kritiktir. İkinci el raflar:

  • Kurulum öncesi detaylı kontrol edilmeli
  • Statik analiz raporu yeniden hazırlanmalı
  • Montaj sonrası kabul kontrolü yapılmalı
  • Yıllık periyodik kontroller aksatılmamalı

22. Deprem sonrası özel kontrol gerekir mi?

Evet, deprem sonrası acil periyodik raf kontrolü yapılması kritik önem taşır. Deprem:

  • Gözle görülmeyen yapısal hasarlara neden olabilir
  • Bağlantı noktalarında gevşeme yaratabilir
  • Zemin ankrajlarını etkileyebilir

Deprem sonrası, raflar kullanılmadan önce yetkili mühendis tarafından kontrol edilmeli ve güvenli olduğu onaylanmalıdır.

23. Modifiye edilmiş raf sistemleri için ne yapılmalı?

Raf sisteminde herhangi bir değişiklik (seviye ekleme, yükseltme, konfigürasyon değişikliği) yapıldığında:

  • Statik analiz raporu yeniden hazırlanmalı
  • Modifikasyon sonrası kontrol yapılmalı
  • Yük kapasitesi etiketleri güncellenm eli
  • Değişiklik dokümante edilmeli

Sonuç ve Öneriler

Sık sorulan sorular, işletmelerin yasal zorunlulukları yerine getirirken karşılaştıkları belirsizlikleri gidermek için önemlidir. Önemli noktalar:

  • Yasal zorunluluktur, ertelenmemelidir
  • Yetkili ve deneyimli firmalarla çalışın
  • Rapor önerilerini ciddiye alın ve uygulayın
  • Dokümantasyonu düzenli tutun
  • Kontrolleri yıllık planlamaya dahil edin

Arbikon Yapı olarak, periyodik raf kontrolü konusunda tüm sorularınızı yanıtlıyor ve profesyonel hizmet sunuyoruz. Detaylı bilgi ve teklif için hemen iletişime geçin!