Periyodik raf kontrolü, endüstriyel depolama sistemlerinde çalışan güvenliğini ve operasyonel verimliliği sağlamak için kritik öneme sahip bir yasal zorunluluktur. Raf sistemlerinin düzenli aralıklarla uzman kişiler tarafından denetlenmesi, olası kazaların önlenmesi ve iş sürekliliğinin sağlanması açısından vazgeçilmezdir. Bu rehberde, periyodik raf kontrolünün ne olduğunu, neden zorunlu olduğunu ve işletmelere sağladığı faydaları detaylı olarak inceleyeceğiz.

Periyodik Raf Kontrolü Nedir?

Depo ve endüstriyel tesislerde kullanılan raf sistemlerinin belirli aralıklarla yetkili mühendisler veya uzman denetçiler tarafından görsel ve teknik olarak incelenmesi sürecidir. Bu kontroller, rafların yapısal bütünlüğünü, yük taşıma kapasitesini, güvenlik standartlarına uygunluğunu ve genel kullanım durumunu değerlendirmeyi amaçlar.

Kontrol süreci, rafların fiziksel hasarlarının tespitinden, bağlantı elemanlarının kontrolüne, yük kapasitesi etiketlerinin varlığından, zemin ankrajlarının sağlamlığına kadar geniş bir yelpazede yapılan detaylı incelemeleri kapsar. Periyodik raf kontrolü, reaktif değil proaktif bir güvenlik yaklaşımıdır ve sorunları büyümeden tespit etmeyi hedefler.

Periyodik Raf Kontrolü Yasal Zorunlulukları

Türkiye’de birden fazla yasal mevzuat tarafından zorunlu kılınmıştır:

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

İşverenlerin, çalışma ortamında kullanılan tüm iş ekipmanlarının güvenli olmasını sağlamakla yükümlü olduğunu belirtir. Raf sistemleri de bu kapsamda değerlendirilir ve düzenli kontrolleri zorunludur.

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

2013 yılında yayımlanan bu yönetmelik, iş ekipmanlarının periyodik kontrollerinin yapılması zorunluluğunu getirir. Endüstriyel raf sistemleri, bu yönetmelik kapsamında “iş ekipmanı” olarak sınıflandırılır ve yılda en az bir kez periyodik kontrolden geçirilmelidir.

TS EN 15635 Standardı

Çelik statik depolama sistemlerinin kullanımı ve bakımı için Avrupa standardıdır. Bu standart, raf sistemlerinin yılda en az bir kez yetkili uzmanlar tarafından denetlenmesini zorunlu kılar. Türkiye’de de bu standart referans alınır ve uygulanır.

Periyodik Raf Kontrolü Neden Zorunludur?

1. Çalışan Güvenliğinin Sağlanması

Raf sistemlerinin çökmesi veya devrilmesi, çalışanlar için hayati tehlike oluşturur. İstatistiklere göre, depo kazalarının önemli bir bölümü raf sistemlerindeki yapısal sorunlardan kaynaklanır. Periyodik raf kontrolü, bu riskleri minimize ederek güvenli bir çalışma ortamı yaratır.

2. Mal ve Ekipman Kayıplarının Önlenmesi

Raf çökmesi, depolanan ürünlerde ciddi hasarlara ve maddi kayıplara yol açar. Düzenli kontroller sayesinde, potansiyel sorunlar tespit edilir ve maliyetli kazalar önlenir.

3. Yasal Yaptırımlardan Korunma

Yaptırmayan işletmeler, İş Müfettişliği denetimleri sırasında ciddi cezalarla karşılaşabilir. İdari para cezaları, işyeri kapatma ve hatta cezai sorumluluk söz konusu olabilir.

4. Operasyonel Verimliliğin Artırılması

Düzenli bakım ve kontroller, raf sistemlerinin optimal performansla çalışmasını sağlar. Bu da depo operasyonlarının kesintisiz ve verimli yürütülmesine katkıda bulunur.

5. Sigorta Gereksinimleri

Birçok sigorta şirketi, depo sigortası için periyodik raf kontrolü raporlarını talep eder. Kontrol raporları olmadan sigorta kapsamı sağlanamayabilir veya primler yükselebilir.

Periyodik Raf Kontrolü Yapılmazsa Ne Olur?

Yasal Cezalar ve Yaptırımlar

  • İdari para cezaları: 6331 sayılı kanun kapsamında işverenlere ağır para cezaları uygulanabilir
  • İşyeri kapatma: Ciddi güvenlik eksiklikleri tespit edilirse geçici veya kalıcı kapatma
  • Cezai sorumluluk: İş kazası durumunda işveren hakkında cezai işlem başlatılabilir
  • SGK primleri artışı: İş kazası geçmişi nedeniyle işveren primlerinde artış

Operasyonel ve Mali Riskler

  • Beklenmedik raf çökmeleri ve üretim duruşları
  • Yüksek onarım ve yenileme maliyetleri
  • Stok kayıpları ve müşteri memnuniyetsizliği
  • Marka itibarında hasar

Periyodik Raf Kontrolü Ne Sıklıkla Yapılmalıdır?

Periyodik raf kontrolü sıklığı, TS EN 15635 standardına ve kullanım yoğunluğuna göre belirlenir:

Standart Kontrol Sıklığı:

  • Yıllık periyodik kontrol: Tüm raf sistemleri için zorunlu (minimum)
  • Haftalık görsel kontrol: Depo personeli tarafından rutin kontrol
  • Aylık detaylı inceleme: Yoğun kullanılan alanlarda önerilir
  • Hasar sonrası acil kontrol: Çarpma veya kaza sonrası derhal

Yüksek Riskli Durumlar (Daha Sık Kontrol Gerektirir):

  • Yoğun forklift trafiği olan depolar
  • Ağır yük taşıyan raf sistemleri (5+ ton/seviye)
  • 10 metre üzeri yüksek raf sistemleri
  • Deprem bölgelerindeki tesisler
  • Eski veya modifiye edilmiş raf sistemleri

Periyodik Raf Kontrolünü Kim Yapabilir?

Periyodik raf kontrolü, aşağıdaki niteliklere sahip yetkili kişiler tarafından yapılmalıdır:

  • İnşaat Mühendisi veya Makine Mühendisi: Yapısal analiz yetkinliğine sahip
  • TS EN 15635 eğitimi almış uzmanlar: Raf sistemleri konusunda sertifikalı
  • Deneyimli raf denetçileri: En az 3 yıl raf sistemleri deneyimi
  • Akredite muayene kuruluşları: Bakanlık onaylı yetkili firmalar

Önemli Not: Depo personeli veya raf tedarikçileri tarafından yapılan kontroller, yasal periyodik kontrol yerine geçmez. Bağımsız ve yetkili bir uzman tarafından yapılması zorunludur.

Periyodik Raf Kontrolünün Faydaları

Kısa Vadeli Faydalar:

  • Mevcut hasarların ve risklerin tespiti
  • Acil müdahale gerektiren durumların belirlenmesi
  • Yasal uyumluluğun sağlanması
  • Çalışan güvenlik bilincinin artırılması

Uzun Vadeli Faydalar:

  • Raf sistemlerinin ömrünün uzatılması
  • Planlı bakım ve bütçeleme imkanı
  • Sigorta primlerinde tasarruf
  • İş sağlığı ve güvenliği kültürünün geliştirilmesi
  • Müşteri ve tedarikçi güveninin artırılması

Sonuç ve Öneriler

Periyodik raf kontrolü, sadece yasal bir zorunluluk değil, aynı zamanda işletmelerin sürdürülebilirliği ve çalışan güvenliği için stratejik bir yatırımdır. Düzenli kontroller, kısa vadede maliyet gibi görünse de, uzun vadede ciddi kazalardan ve maliyetlerden korunmayı sağlar.

İşletmelerin yapması gerekenler:

  • Yıllık periyodik kontrolleri aksatmadan yaptırın
  • Yetkili ve deneyimli firmalara başvurun
  • Kontrol raporlarını arşivleyin ve takip edin
  • Tespit edilen sorunları derhal giderin
  • Personeli raf güvenliği konusunda eğitin

Arbikon Yapı olarak, periyodik raf kontrolü konusunda 15 yılı aşkın deneyimimizle hizmetinizdeyiz. TS EN 15635 standardına uygun, detaylı raporlama ve acil müdahale hizmetleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz.